جنگل‌های سیاهکل و دیلمان، و ترانه‌های فولکلور گیلان؛ خاطره زنی دلیر را زنده می‌کند، زنی گالش (از گیلک‌های ساکن کوهپایه) که ستم اربابان را برنمی‌تافت و شش‌لول و پاتاوه می‌بست و به جنگ می‌رفت.

هَیبت، از نقش آفرینان حوادثی است که در اواخر دوره ی قاجار و اوایل دوران پهلوی در دیار سیاهکل اتفاق افتاد و امثال حیدرخان، قره خان، صفایی و صفرخان(پسران قره خان) قهرمانان آن بودند. حکومتیان آنها را یاغی می‌خواندند.

می‌گویند هَیبت خانم و همسرش (صفر خان) از مریدان میرزا کوچک‌خان جنگلی بودند که نمی‌دانم چقدر دقیق است.

مَقر هَیبت و همراهانش در «فشتال» بود و از آن‌جا به مالکان سیاهکل یورش می‌آوردند و آنان احساس خطر می‌کردند. فشتال، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان سیاهکل در استان گیلان ایران است.

در عصر ارباب و رعیتی، دیار سیاهکل، فئودال نشین روستاهای اطراف بود،

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مالکان (مشیرالممالک حاکم سیاهکل، حسین قلی خان و شجاع الممالک و...) از دولت احمدشاه و حکومت گیلان و رشت کمک خواستند. از سوی دولت، افسری به‌ نام بهرام‌علی‌خان به سیاهکل آمد و با چندین قزاق و سرباز پیاده و سواره، مامور دستگیری و سرکوب حیدرخان و یارانش شد.

در آغاز آنها نتوانستند حیدرخان را پیدا کنند اما در یک روز بارانی، صفرخان را از پشت به گلوله بستند. هَیبت خانم هم دستگیر شد. گفته می‌شود وی کمی بعد به روستای فشتال گریخت، تفنگ و اسلحه برداشت و به جنگل زد، اما دوباره گیر افتاد. خبر دستگیری‌ حیدرخان نیز در گیلان پیچید و اینکه او را اعدام کرده‌اند. کمی بعد هَیبت خانم که در بند آزارها دیده یود، آزاد شد و گویا سال ۱۳۱۵ از دنیا رفت.

در اشعار و ترانه‌های فولکلور گیلان که محمد ولی مظفری گیلانی، فهیمه اکبر، عاشورپور، ناصر مسعودی، فریدون پوررضا و... خوانده‌اند ، خاطره هَیبت و یارانش زنده شده است.

تی واسی مو دامان بشومای

به‌خاطر تو من به کوه و دامان رفتم

آی سیا چشمه ابرو

ای سیاه چشم و ابرو

می هَیبت ای جان

هَیبت من ای جان من

تی او غیرته قربان

قربان غیرت تو

چقدر دامان گردی

چقدر در کوه و دمن می‌چرخی

ششلول وگیته، پاپیچ ببسته

هفت تیر به دست و پاپیچ بسته

تی او غیرته قربان

قربان غیرتت

تورای دنبال بگودن

تو را دنبال کردند

دامان به دامان

دامان به دامان

کوهان به کوهان

کوه به کوه

نامرده قزاقان

قزاقهای نامرد

...

می هیبت ای جان

هیبت من ای جان من

تو رای دستگیر بگودن

تو را دستگیر کردن

چقدر استنطاق بدی

چقدر بازجویی کردن تو را

مچه قرصا بو

ولی دهانت قرص بود

نامردان دست

آن نامردان

تو را چوب بزن

تو را چوب زدند

همه جا چووه

همه جا پیچیده

هیبت پور تاوه

که هیبت پر تاب و طاقته...