Sunday 10 December 2023 / يكشنبه ۱۹ آذر ۱۴۰۲

کنفرانس تهران، وَرق را به سود متفقین برگرداند
Tehran Conference, 1943

کنفرانس تهران، وَرق را به سود متفقین برگرداند</br>Tehran Conference, 1943

کنفرانس تهران که با نام رمز Eureka یوریکا εὕρηκα، همان «یافتم یافتم» ارشمیدس نامگذاری شده بود، تاثیر زیادی بر ایران و آینده جهان گذاشت، نشست مزبور که اواخر جنگ جهانی دوم و یورش نهایی علیه آلمان و متحدانش (ایتالیا و ژاپن و...) بر سر زبان‌ها افتاد، از ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲ (۲۸ نوامبر تا ۱ دسامبر ۱۹۴۳) با شرکت چرچیل و روزولت و استالین - بدون این که دولت ایران خبر داشته باشد- در محل سفارت شوروی (سابق) در تهران برگزار شد. استالین، میزبان چرچیل و روزولت بود.

سند سیاسی جدید حماس
الوثيقة السياسية الجديدة لحماس

سند سیاسی جدید حماس</br>الوثيقة السياسية الجديدة لحماس

نه فقط اسرائیل، حماس نیز، مُعاف از رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه نبوده و نیست. بماند که جنگ حماس و اسراییل جنگ ما نیست بویژه که ریشه دواندن ارتجاع و عقب‌ماندگی را در پی خواهد داشت و خروجی آن رشد تحجر و بنیاد‌گرایی، و گردابی است که همه منطقه را درخود فرو می‌بَرد.
من سنخیتی با حماس نداشته و ندارم. ثبت منشور آن که می ۲۰۱۷، منتشر شد «الوثيقة السياسية الجديدة لحماس» برای آشنایی بهتر با آن گروه، و مبارزه با فراموشی است.

فروپاشی دیوار برلین
گفت‌و‌شنود با دکتر کریم قصیم
آرزوی انسان برای آزادی را نمی‌توان برای همیشه سرکوب کرد 

فروپاشی دیوار برلین</br>گفت‌و‌شنود با دکتر کریم قصیم

نهم نوامبر ۱۹۸۹ (۱۸ آبان ۱۳۶۸) دیوار برلین فرو ریخت و گرچه فقط در آجر و خشت و بتون فروریخت، اینجا و آنجا پیچید ‌. برای بررسی همه جانبه این موضوع، می‌توان به گذشته‌های دور تر هم رفت، دورانی که سوسیالیست‌های آلمان، فعال بودند، پیش از رزا لوکزمبورگ و کارل لیب‌کنشت که حدود صد سال پیش به قتل رسیدند، زمانیکه حزب کارگران سوسیال دموکراتیک آلمان و امثال فردیناند آگوست به‌بل (شخصیت برجسته آن جنبش) بر سر زبان‌ها بود...

کوروشِ تاریخی؛ با توهّماتِ ما، از بُنیاد متفاوت است

کوروشِ تاریخی؛ با توهّماتِ ما، از بُنیاد متفاوت است

این بحث به «کورش تاریخی» اشاره دارد. کورش تاریخی با توهمات ما و آنچه از قرن بیستم به بعد در باره وی بر سر زبان‌ها افتاده، از بُنیاد متفاوت ‌‌است. ضرورت طرح اینگونه مباحث آشنایی با تاریخ پُر فراز و نشیب میهن ماست که غالباً با آن بیگانه‌ایم. درست است که در گذشته نباید زیست اما به گذشته باید نگریست. به قول شکسپیر در نمایشنامه توفان: What,s Past Is Prologue (گذشته پیش درآمد اکنون است).
در این بحث به استوانه کورش Cyrus Cylinder هم، اشاره می‌شود که جوهر و مضمونش احترام به حقوق انسانی، توسط نیاکان ماست و تأثیر معنوی‌ آن کمتر از سند Magna Carta (مگنا کارتا) در اروپا نیست.

ری و روم و بغداد (۵۳)

ری و روم و بغداد (۵۳)

♦️ قرار بود که سه ناوچه در بندر شربورگ تحویل ایران گردد. مسیر این ناوچه‌ها عبور از تنگه جبل الطارق، مدیترانه، کانال سوئز، دریاى سرخ و آب‌هاى ایران در خلیج فارس بود. ♦️ تصمیم گرفته شد دریادار حبیب اللهى و گروه کماندویى وى تحت پوشش دانشجویان اقیانوس‌شناسى، یک یدک کش کرایه کنند و با آن به ناو تبرزین نزدیک شوند.
♦️ کماندوها با اسلحه قلابى وارد ناو شده و با اطلاع قبلى، از طبقه پایین ناو سلاح‌هاى واقعى را برداشته، ملوانان ناو را وادار به تسلیم و در اتاقک پایین ناوچه زندانى کردند و ناو سریعاً به حرکت خود ادامه داد و وارد آبهاى بین‌المللى شد.

تاریخ، با تک‌ تصویرِ ۷ اکتبر ۲۰۲۳، شروع نمی‌شود
گذشته، پیش‌درآمدِ اکنون است

تاریخ، با تک‌ تصویرِ ۷ اکتبر ۲۰۲۳، شروع نمی‌شود</br>گذشته، پیش‌درآمدِ اکنون است

هفتم اکتبر ۲۰۲۳، یکی از ۱۷ گروه فلسطینی که از قضا، خود اسرائیلی‌ها از برپایی و قوام آن، استقبال کردند (حماس) ــ «بار خاطر» شد و یورش گسترده‌ای را علیه اسرائیل از نوار غزه در دستور کار خود قرار داد.
از بدو شکل‌گیری و شاخ و شانه کشیدن‌های حماس، وجود و حضور آن در جبهۀ جنوبی به سود اسرائیل بود، چرا؟ چون عملا سازمان آزادیبخش فلسطین (عرفات) و امثال جورج حبش را تضعیف می‌کرد و به اسرائیل امکان می‌داد بگوید که نمی‌تواند با یک جامعۀ فلسطینی در هم ریخته مذاکره کند.

عملیات پنجه عقاب Operation Eagle Claw

عملیات پنجه عقاب Operation Eagle Claw

عملیات پنجهٔ عقاب Operation Eagle Claw در ایران، معروف به عملیات طبس؛ نام عملیاتی نظامی بود که توسط نیروی دلتای نیروی زمینی ایالات متحده در ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ برای آزادسازی آمریکایی‌های گروگان گرفته‌شده در سفارت ایالات متحده در تهران انجام شد.
جیمی کارتر، که گروگان‌گیری را اقدامی «باج‌خواهانه» و گروگان‌ها را «قربانیان تروریسم و هرج و مرج» خوانده بود، پس از شکست مذاکرات آزادسازی گروگان‌ها، و قطع روابط دیپلماتیک با ایران، عملیات پنجهٔ عقاب را در دستور کار خود گذاشت. طی این عملیات، ۶ هواپیما و ۸ بالگرد نیروهای مسلح آمریکا برای آزادی ۵۳ گروگان در تهران، وارد حریم هوایی ایران شدند.

حکم ۳۹۸ صفحه‌ای دادگاه منطقه‌ای استکهلم
در مورد حمید نوری دادیار پیشین زندان گوهردشت

حکم ۳۹۸ صفحه‌ای دادگاه منطقه‌ای استکهلم</br> در مورد حمید نوری دادیار پیشین زندان گوهردشت

در پرونده حمید نوری «توماس ساندر» Tomas Zander و «آنا لیلینبرگ گولسجو» Anna Liljenberg Gullesjö به عنوان قاضی و چهار نفر نیز به عنوان هیأت منصفه، قضاوت را بر عهده داشتند. >/ذق<در پایان حکم دادگاه آمده هنگام تصمیم‌گیری چهار عضو هیأت منصفه شرکت داشتند و دادگاه به اتفاق آرا رای داده است.

اسیرکُشی سال ۶۷، و کمی بیش از آن

اسیرکُشی سال ۶۷، و کمی بیش از آن

در مورد وقایع اتفاقیه مرداد و شهریور سال ۶۷، که مسؤولیت آیت‌الله خمینی در آن تردید برنمی‌دارد، من در نوشته‌ها و ویدئوهای خودم، بجای کشتار یا قتل عام، «اسیرکُشی» را بکار می‌برم که در هر آیینی کاری است پلید. حتی در تاریخ اساطیری؛ وقتی تورانیان از ایرانیان شکست می‌خورند، کیکاوس خواهان قتل اسیران تورانی است اما سیاوش حاضر به اسیرکُشی نمی‌شود.

جنبش مشروطه، یکی از برجسته ترین رویدادهایِ تاریخ ایران

جنبش مشروطه، یکی از برجسته ترین رویدادهایِ تاریخ ایران

این بحث به یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران که در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه روی داد و در ایران منشاء قدرت را از آسمان به‌زمین کشید، اشاره دارد. انقلاب مشروطیت - جنبش بزرگی که جوهر و مضمونش جدا از مقوله آزادی و اصل تفکیک قوا، مسأله‌ی بازسازی میهن، رهایی از سلطه‌ی خارجی و برقراری امنیت و ثبات سیاسی در کشور بود. مشروطه بخشی ماندگار از تاریخ ما است و از یک زاویه می‌توان گفت نسبت تاریخ ایران به انقلاب مشروطه شبیه تاریخ معاصر اروپا به انقلاب کبیر فرانسه است.

نشستِ توجیهی عملیاتِ فروغ - ۳۱ تیر سال ۶۷
ثبت امر واقع برای مبارزه با فراموشی  

نشستِ توجیهی عملیاتِ فروغ - ۳۱ تیر سال ۶۷

در این بحث با اشاره کوتاه به پیش‌زمینه‌های جنگ هشت ساله و قطعنامه ۵۹۸، سخنان عبرت‌انگیز مسؤول اول مجاهدین در نشست توجیهی عملیات فروغ جاویدان بازگو می‌شود. نشست مزبور که در عراق در قرارگاه اشرف تشکیل شد، به بیش از سی سال پیش (جمعه ۳۱ تیر سال ۶۷) برمی‌گردد. حرفهایی که در آن نشست رد و بدل شده، حکم یک سند را دارد و حق بود پیش‌ از آن که نامحرم زهرش را در آن بریزد و یا گرد و غبار زمانه بر آن بنشیند، بی کم و کاست، و نه با گزیده‌سازی‌های دلخواه، منتشر می‌شد.

دکتر علی شریعتی و آوف‌هِبونگ Aufhebung
این مطلب هنوز کامل نیست 

دکتر علی شریعتی و آوف‌هِبونگ Aufhebung

این بحث به دکتر علی شریعتی که مقوله فلسفی «آوف‌هِبونگ» Aufhebung را معنای تازه بخشید، می‌پردازد. آوف‌هِبونگ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺮﮐﺰی دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ ﻫﮕﻠﯽ و اشاره به یکی از کلمات فلسفی او است. کهنه را نفی‌کردن و طرح نو درانداختن است. کهنه را نفی کردن اما نه آنچنان که جنبه‌های مثبتش گم و گور و حذف شود. پس زدن و در عین حال برکشیدن و کشف پیوندی دیگر و پیچیده‌تر است که در آن تنش تضاد، انگیزه پیشرفت ‌شود. در واقع آنچه از میان برداشته می‌شود، هیچ‌ و نابود نشده، بلکه تبدیل می‌شود.

هر انقلابی، تروتسکی خودش را دارد
این مطلب هنوز کامل نیست 

هر انقلابی، تروتسکی خودش را دارد

این بحث بعد از اشاره‌ای کوتاه به لئون تروتسکی که در آغاز تشکیل اتحاد جماهیر شوروی چهره‌ای اثرگذار به حساب می‌آمد و به عنوان کمیسر خلق برای روابط خارجی برگزیده شد، سندی تاریخی مربوط یه او را برجسته می‌کند، سخنرانی تروتسکی در مکزیک علیه تیرباران امثال کامنف و زینه ویف که زخمی تهمت و دروغ بودند.

تاریخ جهان دادگاه جهان است
قتل‌عام کاتین

تاریخ جهان دادگاه جهان است</br>قتل‌عام کاتین

من از سال‌های دور در مورد قتل‌عام کاتین The Katyn massacre پُرس‌و‌جو می‌کردم و نخستین مقاله به زبان فارسی را هم در مورد آن نوشته‌ام. برای اینکه از هزارتوی کاتین سردرآورم و به اطلاعات حقیقی برسم، زحمات زیادی کشیدم و در آغاز با خودم عهد کردم اگر به نتیجه رسیدم در بندِ پرسش شیطانیِ «این حقیقت به نفع کیست»، نباشم.
در مورد کاتین شاید چندین هزار صفحه را مرور نموده و دهها سند را زیر و رو کرده‌ام. پای صحبت تعدادی روسی و لهستانی و آلمانی و...(که به نوعی کاتین برایشان اهمیت دارد) نشسته‌ام و قتلگاه کاتین و یکی دو جای دیگر را هم از نزدیک دیده و کم و بیش مطالعه میدانی کرده‌ام.

اعتراض دکتر باقر پرهام، علیه پیک نت و نیویورکِر
آخر سخنی راست بگو ‌ای همه جا کج!

اعتراض دکتر باقر پرهام، علیه پیک نت و نیویورکِر </br>آخر سخنی راست بگو ‌ای همه جا کج!

نشریه‌ی «پیک نت – پیک هفته» در شماره‌ی ٩٤، مورخ ٥ تیر ماه ١٣٨٦ به نقل از «نیویورکر» [با اشاره به من] نوشته‌است: «احمد اویسی، برادر ژنرال اویسی از جمله مشاوران سیاسی ِ رضا پهلوی است. در کنار وی، پرویز ثابتی هم، رضا پهلوی را یاری می‌کند. همچنین باقر پرهام از روشنفکران شناخته شده‌ی ایران که اکنون برجسته ‌رین روشنفکر حامی رضا پهلوی است...».
[این موضوع به هیچ وجه حقیقت ندارد]

نامه نورالدین کیانوری به آیت‌الله خامنه‌ای

نامه نورالدین کیانوری به آیت‌الله خامنه‌ای

‏در این بحث بعد از اشاره‌ای کوتاه به نورالدین کیانوری، نامه‌ای را که ایشان ۱۶ بهمن سال ۶۸ از زندان اوین برای رهبر وقت جمهوری اسلامی نوشت، قرائت می‌کنم. ضرورت طرح این بجث، ثبت امر واقع و مبارزه با فراموشی است. نه موضعگیری له یا علیه جریان و فردی. من نگاه و دیدگاه حزب توده را نداشته و ندارم.

قضایای گودل Godel
یکی از دستاوردهای برجسته ریاضیات در قرن بیستم

قضایای گودل Godel</br>یکی از دستاوردهای برجسته ریاضیات در قرن بیستم

این بحث اشاره کوتاهی است به Kurt Godel «کورت گودل» اتریشی، یکی از شخصیت‌های مهم در تاریخ ریاضی و منطق که نیم قرن تلاش برای بنای ریاضیات بر مجموعه‌ای از اصول موضوعه را، که با «گوتلوب فرگه» آغاز شد و با اصول ریاضی «راسل» و فرمالیسم «داویت هیلبرت» و... ادامه داشت، ارتقا داد.
قضایای گودل یکی از دستاوردهای برجسته ریاضیات در قرن بیستم است.

پیمان سعدآباد Treaty of Saadabad
مسألهِ تاریخ، تاریخ مسأله‌هاست

پیمان سعدآباد Treaty of Saadabad</br> مسألهِ تاریخ، تاریخ مسأله‌هاست

این بحث به Treaty of Saadabad پیمان سعدآباد می‌پردازد.
پیش تر به پیمان الیزه و پیامدهایش، پیمان مولوتف ـ ریبن‌تروپ، پیمان مینسک، پیمان جدید کاهش تسلیحات استراتژیک، پیمان فینکنشتاین، قرارداد مُجمَل، عهدنامهٔ مُفَصّل، عهدنامهٔ گلستان، معاهده صلح ترکمانچای، عهدنامهٔ تهران، قرارداد ارزنه‌الروم، معاهده پاریس، قرارداد(حَکَمیّتِ) گلدسمید، پیمان آخال(آخال تِّکه)، قرارداد سن پترزبورگ(۱۹۰۷)، قرارداد ۱۹۱۹، عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر، و عهدنامهِ مودتِ ۱۹۵۵ بین ایران و ایالات متحده...پرداختهام.

رضاشاه؛ فقط در ستم و سرکوب، خلاصه نمی‌شود

رضاشاه؛ فقط در ستم و سرکوب، خلاصه نمی‌شود

از نظرگه گفتشان شد مختلف
آن یکی دالش لقب داد این اَلِف
این بحث بخشی از گزاره‌های مربوط به سردودمان رژیم پهلوی رضاشاه است که متاسفانه فرصت تدوین آنها را آنطور که باید و شاید نداشته‌ام و از عدم ترتیب آن پوزش می‌خواهم. از نگاه و دیدگاه من، هیچکس ازجمله وی، شر مطلق، یا خیر مطلق نیست.
نباید بد را بد تر، یا خوب را خوبتر دید. او میهنش را دوست داشت و خدمات زیادی به ایران کرد اما متاسفانه به استبداد رأی افتاد.

عهدنامهِ مودتِ ۱۹۵۵، بین ایران و ایالات متحده
Iran-United States Treaty of Amity

عهدنامهِ مودتِ ۱۹۵۵، بین ایران و ایالات متحده</br>Iran-United States Treaty of Amity

▬ دو سال بعد از کودتای ۲۸ مرداد، بیست و سوم مرداد ۱۳۳۴ (پانزدهم اگوست ۱۹۵۵)، «عهدنامه مودّت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» Iran-United States Treaty of Amity بین ایران و ایالات متحده به امضا رسید. این سند در فیش ثبت عهدنامه‌های سازمان ملل به شماره ۴۱۳۲ ثبت شده‌است.
▬ عهدنامه مودّت را «مصطفی سمیعی»، معاون دائمی وزارت امور خارجه دولت شاهنشاهی ایران و «سِلدِن چَپین» Selden Chapin سفیر کبیر فوق‌العاده و مختار وقت ایالات متحده آمریکا در تهران، هر یک به نمایندگی از بالاترین مقام کشور خود (پادشاه ایران و رئیس‌جمهور آمریکا) امضا کرده‌اند.