AUKUS آکوس که آمد به بازار، ناتو شود دل‌آزار؟!
آکوس AUKUS اشاره به پیمان امنیتی سه‌جانبه بین استرالیا، ایالات متحده و بریتانیا (کشور تازه جداشده از اتحادیه اروپا) است که ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۱ درست یک ماه پس از عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان علنی شد. بر اساس این توافق، آمریکا و بریتانیا به استرالیا (که دارای یکی از بزرگترین ذخایر اورانیوم در جهان است)، برای توسعه و استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای کمک خواهند کرد و بر حضور نظامی غرب در منطقه اقیانوس آرام می‌افزایند.
درواقع اکوس، به استرالیا امکان می‌دهد تا فناوری ساخت زیردریایی سوخت هسته‌ای را از بریتانیا و ایالات متحده دریافت کند. راکتورهای مورد استفاده در زیردریایی‌های هسته‌ای ایالات‌متحده به اورانیوم غنی شده زیادی نیاز دارند و از آنجا که استرالیا با گسترش ناوگان خود به این فناوری دسترسی پیدا می‌کند. از نظر گسترش سلاح‌های هسته‌ای، آکوس، گامی در جهت زیرساخت‌های هسته‌ای گسترده‌تر است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
به نظر می‌رسذ پیمان مزبور؛ برای مقابله با نفوذ چین، در منطقه «هند-آرام» (Indo-West Pacific) طراحی شده‌است. منطقه‌ای که آب‌های اقیانوس هند، غرب و مرکز اقیانوس آرام، دریاهای مرتبط میان این دو اقیانوس و در مجموع ناحیهٔ اندونزی را پوشش می‌دهد. استرالیا هم در قلب منطقه هند-آرام قرار دارد. این کشور که با چین روابط اقتصادی عمیقی دارد؛ در پیوند با آمریکا و بریتانیا (پیمان آکوس)، اولویتهای نظامی را بر اولویتهای اقتصادی خود ترجیح داده‌است. از توافقنامه مزبور چنین برمی‌آید که زیردریایی‌های هسته‌ای استرالیا از ثبات در منطقه هند-آرام پشتیبانی کرده و در حمایت از منافع مشترک به کار گرفته شوند
ـــــــــــــــــــــــــــــ
توافقنامه آکوس؛ حوزه‌های کلیدی مانند هوش مصنوعی، دستیابی به موشک‌های کروز، فناوری کوانتومی و سایبری، سیستم‌های زیر آب و قابلیت حملات دوربرد را پوشش می‌دهد. همچنین شامل یک جزء هسته‌ای، احتمالاً محدود به ایالات متحده و بریتانیا، در زیرساخت‌های دفاعی هسته‌ای است. گویا قرار است در شهر آدلید در استرالیای جنوبی، زیردریایی‌های هسته‌ای ساخته و استفاده شود و مستشاران ایالات متحده و بریتانیا در زمینه فناوری تولیدشان همکاری کنند. تا پیش از این، ایالات متحده تنها یک بار دیگر فناوری ساخت سیستم موتور هسته‌ای را به کشور دیگری داد و آن هم در سال ۱۹۵۸ بود که آن را با بریتانیا به اشتراک گذاشت. گفته می‌شود زیردریایی هسته‌ای ساخت استرالیا برای حمل تسلیحات اتمی ساخته نمی‌شود و فقط سیستم رانش آن دارای رآکتورهای هسته‌ای است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
به نظر می‌رسد کشورهای امضا کننده؛ می‌خواهند از صادرات هسته‌ای به عنوان ابزاری برای بازی‌های ژئوپلیتیک استفاده کنند. در واکنش به پیمان آکوس که چراغ خاموش مقدماتش صورت گرفت و ناگهان آفتابی شد، چین و کره شمالی و مسکو و فرانسه... برآشفتند و گفته شد پیمان مزبور توازن راهبردی در منطقه آسیا و اقیانوسیه را برهم زده، شروع زنجیره‌ای از رقابت تسلیحات هسته‌ای را در پی خواهد داشت. مسکو آن را شوکی برای متحدان ناتو و تحقیری برای فرانسه توصیف کرد و این سؤال را پیش کشید: «آمریکا که در طول چندین دهه تلاش کرده، اورانیوم با غلظت بالا از کشورهای دیگر جمع‌آوری شود. چرا حالا فناوریهای بسیار حساس هسته‌ای را در اختیار استرالیا که قدرت غیراتمی است، قرار می‌دهد.»؟
ـــــــــــــــــــــــــــــ
آیا «ناتو» تیکه‌پاره می‌شود؟ آیا گردش به سوی شرق؛ جنگ تجاری بین آمریکا و چین که زمان اوباما صحبتش می‌شد و در دوره پُرآسیب ترامپ شدت گرفت و بایدن هم هیزم‌بیار آن شده، دارد به نوعی رویارویی نظامی می‌کشد که پیمان آکوس، پیش‌درآمد آن است؟
آیا منطقه شرق آسیا به خاورمیانه جدید تبدیل می‌شود؟ آیا شاهد یک جنگ سرد جدید خواهیم بود؟ ائتلاف نظامی نوظهور آکوس، نه یک نقطه، بلکه حاصل یک روند است. روندی که چندین سال طول می‌کشد تا دود و دَمش را نشان دهد.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
اگر چین در دریای چین جنوبی یا تنگه تایوان با بحران امنیتی روبرو شود، وجود این توافق بر نوع آمادگی نظامی آن کشور برای واکنش به چنین بحرانی تأثیر خواهد گذاشت و چنین وضعیتی توازن قدرت را در منطقه تغییر می‌دهد. یکی از روابطی که در نتیجه این توافق تغییر خواهد کرد، رابطه چین و استرالیا است. این دو کشور در گذشته شرکای تجاری بزرگی برای هم بودند.
چین که ازجمله اهداف درازمدتش تبدیل‌شدن به یک قدرت منطقه‌ای و تضعیف حضور آمریکا در منطقه «هند-آرام» است، پیمان آکوس را به سیاست خصمانه آمریکا در تقابل با بسط هژمونی منطقه‌ای خود نسبت داد و اینکه خاموش نخواهد ماند. فرانسه هم که نگران لغو قرارداد چند ده میلیارد یورویی بابت خرید زیردریایی‌های فرانسوی از سوی استرالیا است، از بحرانی جدی میان فرانسه با استرالیا، آمریکا و بریتانیا صحبت کرد.
شایان ذکر است که فردای امضای پیمان آکوس؛ (۱۶ سپتامبر ۲۰۲۱) استرالیا، قرارداد ساخت زیردریایی با فرانسه را لغو و وارد توافق تسلیحاتی مزبور شد...
برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook