• صفحه‌ی نخست
• مقاله
• تاریخ
• گفت‌وگو
• خاطرات
• یادداشت‌های پراکنده
• شعر و ترانه
• غبارزدایی از آینه‌ها
• به زبان‌های دیگر

ری و روم و بغداد (۲۶)
از مشرق الاذکار و خاوندکار و آرشین مال آلان
تا ارنست تلمان و پویان و سرود ای ایران

 

 

به ماه در آسمان بنگریم. چرا جسم به این بزرگی که در بالای سر ماست. (با مسامحه در بالای سر ما است) چرا، جسم به این بزرگی که در بالای سر ماست در آن جا ایستاده و هیچ گاه از بالا به پایین نمی‌افتد؟ واقعاً چرا؟ آیا به خاطر جاذبه است؟ و اگر این پاسخ، قانع‌کننده نباشد (که نیست) پس چرا ماه از بالا به پایین نمی‌افتد؟ 

جواب برخاسته از تصوری است که نیوتن بر مبنای آن کشف خود را به ثمر رساند. طرز فکر نیوتن آن بود که کره ماه در حال افتادن است. نیوتن برای توضیح نظر خود می‌گفت: به فرض، اگر شما در بالای کوهی در بالای زمین، مثلاً در قطب شمال، قرار گیرید و سنگی را به پایین پرتاب کنید، آن سنگ در مسیر یک قوس حرکت می‌کند و به زمین می‌افتد. حال فرض کنید به جای سنگ، یک توپ شلیک کنیم که با سرعت بالاتری پرتاب می‌شود که طبیعتاً با قوس بزرگ‌تری به نقطه دورتری به روی زمین پایین می‌آید. باز اگر انرژی پرتاب توپ را بسیار زیاد کنیم، ممکن است به خط استوا برسد و با قوس بیش‌تری به زمین فرود آید. باز هم اگر فرض کنیم انرژی زیادتری را به کار بریم، ممکن است توپ حتی به قطب جنوب هم برسد. اگر انرژی توپ را باز هم زیادتر کنیم و به این کار همین‌طور ادامه بدهیم، آن توپ به دور زمین خواهد چرخید و برخواهد گشت به موضع اولیهٔ خود. یعنی در مداری دایره‌ای حرکت می‌کند. این وضعیت همان است که برای ماه اتفاق می‌افتد. به این معنی که ماه سعی می‌کند به روی زمین پایین آید، اما چون زمین گرد است، ماه به خطا می‌رود و همیشه فاصله آن با زمین ثابت می‌ماند. این است دلیل آن که ماه به روی زمین نمی‌افتد. اگر ماه بی حرکت شود، فوری به روی زمین خواهد افتاد. البته اگر جاذبه وجود نداشت، ماه مستقیم می‌رفت و از زمین دور می‌شد. توجه داشته باشیم که ماه و ماهواره‌ها گردش دورانی دارند. یعنی این اجرام هم‌زمان که به ظرف زمین سقوط می‌کنند، به وسیله نیروی گریز از مرکز از زمین دور می‌شوند. این دو نیرو هم دیگر را خنثی می‌کنند.

ماهواره‌ها چرا روی زمین نمی‌افتند؟ به همین دلیل فیزیکی که ماهواره‌ها روی زمین نمی‌افتند، ماه هم روی زمین نمی‌افتد. درست است که ماه خیلی بزرگتر و سنگین‌تر از یک ماهواره است، ولی به همان نسبت هم از زمین دور است. وزن یک جسم، فاصله اش از زمین و سرعت دورانی جسم در نیروی گریز از مرکز رل اساسی بازی می‌کنند... 

 

 

برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook

HAMNESHINE_BAHAR@YAHOO.COM  /  HAMNESHINBAHAR DOT NET © 2012
بازچاپ مطالب این سایت با آوردن نام منبع آزاد است.