کارلوس در وینگروگانگیری در اجلاس اوپکOPEC siege
خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، به شما سلام می‌کنم. این بحث به یکی از مهمترین حوادث دهه ۷۰، گروگانگیری وزیران اوپک در وین OPEC siege می‌پردازد. آن رویداد را همان اندکی که می‌دانم، شرح می‌دهم (Explanation)، توجیه و داوری justification واقعه در صلاحیت من نیست. اساساً داوری درباره‌ی گذشته بر پایه‌ی معیارهای نظری و اخلاقی دوران معاصر، زمان‌پریشی و نابهنگامی (آناکرونیسم) است، مغالطه‌ای گاه‌نگارانه که طی آن، رویداد، گفتار یا هر چیز دیگری مطابق با ارزش‌های زمان فعلی ارزیابی می‌گردد. در خاطرات خانه زندگان (قسمت سی و دوم) به روز واقعه (۳۰ آذر ۱۳۵۴) اشاره کرده‌ام.
پیش از ورود به بحث، توضیح کوتاهی در مورد اوپک OPEC (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) ضروری است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۲ سپتامبر ۱۹۶۰ (۲۱ شهریور ۱۳۳۹) کشورهای صادرکنندهٔ نفت با هدف محافظت از منافع خود، اقدام به تأسیس سازمان واحدی کردند که به اختصار OPEC (اوپک) نامیده شد. مقر بین‌المللی اوپک از بدو تأسیس در سال ۱۳۳۹ در ژنو (سوییس) بود و ۱۳۴۴ به شهر وین در کشور اتریش انتقال یافت.
کم‌کم اوپک قیمت‌گذاری نفت و کنترل بازار آن را در دست گرفت و بعدها، در پیامد جنگ اعراب و اسرائیل و بحران نفت ۱۹۷۳ (تحریم نفتی کشورهای غربی توسط کشورهای عرب نفت‌خیز)، نقش آن پر رنگ و پر رنگ‌تر شد. هرگاه که وزرای نفت کشورهای عضو این سازمان برای تصمیم‌گیریهای جدید گرد هم می‌آمدند، تمامی اخبار سیاسی- اقتصادی در سایه آن قرار می‌گرفت.
...
دسامبر سال ۱۹۷۵ که وزرای نفت کشورهای صادرکننده نفت به منظور بازنگری قیمت‌ها وسهمیه‌ها، همچنین بحث دربارهٔ تشکیل صندوق اوپک در وین، گرد هم آمدند یک اتفاق عجیب باعث شد تا آن اجلاس را به یکی از مهمترین حوادث دهه ۷۰ تبدیل کند. در این بحث به آن می‌پردازم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکشنبه ۲۱ دسامبر سال ۱۹۷۵ (۳۰ آذر ۱۳۵۴) که در وین پایتخت اتریش، اجلاس دوسالانه اعضای اوپک برای تعیین قیمت نفت در جریان بود، حاضران در سالن کنفرانس، خدمتکارانی را شاهد بودند که اسلحه در دست به سمت سقف سالن شلیک می‌کردند. ۶ فرد مسلح ۵ مرد و یک زن - به جلد خدمتکار درآمده بودند. ازجمله کارلوس، هانس یوآخیم کلاین Hans-Joachim Klein، گابریل کراچر تیدمان Gabriele Kröcher-Tiedemann (دو نفر آخر آلمانی بودند).آن شش نفر، در لباس خدمتکاران پس از خلع سلاح محافظان و قطع ارتباط تلفنی ساختمان، از در پشت سالن کنفرانس وارد شده و تیراندازی کردند. آنچه بر وحشت حاضران افزود، این بود که آنها پس از ورود، اقدام به نصب دینامیت در نقاط مختلف سالن کردند.
در دقایق نخست، مهاجمان سه نفر را کشتند، یکی از اعضای پلیس اتریش، یکی از محافظان عربِ وزیر نفت عراق و یکی از اعضای هیئت نمایندگی لیبی. آنان که نام «سازمان بازوی انقلاب عرب» Arm of the Arab Revolution را بر خود نهاده بودند، در جای جای سالن مواد منفجره کار گذاشتند، سپس ۱۱ وزیر نفت و حدود ۶۰ کارمند و عضو هیئت نمایندگی را به گروگان گرفتند و با های و هوی، خواهان دریافت طناب، قیچی و نوارچسب شدند تا دست و دهان گروگانها را ببندند.
مشهورترین این گروگانها جمشید آموزگار، مذاکره‌کننده ارشد نفتی ایران و احمد زکی یمانی، وزیر نفت عربستان سعودی بودند. آن عملیات را «ایلیچ رامیرز سانچز» معروف به «کارلوس» فرماندهی می‌کرد که اهل ونزوئلا بود از یک خانواده ثروتمند. البته کارلوس نام او نبود، لقبش بود. رسانه‌ها او را کارلوس شغال می‌خواندند، لقبی که از کتاب معروف فردریک فورسایت، روز شغال (۱۹۷۱) گرفته شده بود. از این کتاب فیلم معروفی هم در سال ۱۹۷۳ به همین نام ساخته شده، موضوع داستان ترور نافرجام شارل دوگل است. کارلوس تلاش بسیار می‌کرد که گروگانها این عملیات را حرکتی باج‌خواهانه و ماجراجویانه تلقی نکنند.
...
مهاجمان دیپلمات‌ها را به سه دسته دوست، بی‌طرف و دشمن تقسیم کردند. دوستان شامل الجزایر، عراق و لیبی، گروه بی‌طرف، نیجریه، کویت، اکوادور، ونزوئلا، گابن و دشمنان: ایران، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی.
گروگانگیری وزیران اوپک، در واکنش به دومین توافق میان مصر و اسرائیل (موسوم به سینای ۲) بود که براساس آن، مصر، امتیازات ویژه‌ای را در قبال بازپس‌گیری بخشی از صحرای سینا به اسرائیل داد.
خبر رسید که کارلوس جمشید آموزگار را تهدید نموده که اگر همه گروگانها آزاد شوند، او جان به در نخواهد برد زیرا پادشاهی ایران خیانت بزرگی به «آرمان فلسطین» کرده‌است. زکی یمانی هم تهدید به مرگ شد.
...
برونو کرایسکی، صدراعظم اتریش، همراه با وزیر امور خارجه الجزایر و سفیر ونزوئلا، با گروگان‌گیران وارد مذاکره شدند. مهاجمان از مقامات اتریشی سه خواسته داشتند:
۱- پخش بیانیه آنان از رادیو و تلویزیون اتریش در هر دو ساعت به زبان فرانسوی،
۲- یک دستگاه اتوبوس که پرده پنجره‌هایش کشیده شده باشد برای انتقال گروگانها به فرودگاه،
۳- یک هواپیمای خطوط هوایی اتریش همراه با سه خدمه با باکی پر از بنزین در فرودگاه.
...
گروگان‌گیران تهدید کردند چنانچه بیانیه آنان رأس ساعت چهار و نیم عصر، از رادیو و تلویزیون پخش نشود، یکی از گروگانها را خواهند کشت. بیانیه آنان مُفَصّل و شامل هشت ماده بود.۱- تأکید بر شعار سه نه (نه معاهده، نه مذاکره و نه شناسایی رژیم صهیونیستی) مصوب اجلاس سران عرب در خارطوم (۱۹۶۷)،
۲- تقبیح هر عملی که به اشغال هر قسمتی از سرزمین فلسطین مشروعیت ببخشد،
۳- تقبیح قرارداد سینای ۲ و اقدام مصر برای بازگشایی کانال سوئز به روی کشتی‌های اسراییلی،
۴- تقبیح فعالیت‌هایی که سعی داشتند دولت‌های عرب و نهضت مقاومت فلسطین را پای میز مذاکره بکشانند،
۵ - درخواست تشکیل جبهه‌ای متشکل از سوریه، عراق و نهضت مقاومت فلسطین برای جنگ تا آزادی کامل فلسطین،
۶- درخواست احیای اتحاد عربی میان دولت‌هایی که دارای وجوه جغرافیایی و سیاسی متشرک هستند،
۷- درخواست اتخاذ یک سیاست نفتی مستقل برای حراست از منافع ملی خلق عرب و قائل‌شدن اولویت در جهت تقویت مالی کشورهای خط مقدم جبهه و نهضت مقاومت فلسطین،
۸- درخواست یک اعلان موضع مشخص از طرف کشورهای عضو نسبت به منازعات جاری در لبنان که توطئه‌ای آمریکایی - صهیونیستی است، همچنین، درخواست حمایت اخلاقی و مالی از جبهه ملی لبنان و نهضت مقاومت فلسطین. این بیانیه تمام آرمان‌های اعراب را در آن ایام در خود داشت و در پایان با عبارت بازوی انقلاب عرب امضا شده بود. مطابق توافق دولت اتریش با گروگان‌گیران، بیانیه مذکور بارها از رادیو و تلویزیون این کشور پخش شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
من آنزمان در بند یک‌و‌هفت‌و هشت زندان قصر بودم. یادم هست که شب از تلویزیون بند، آقایان محمود جعفریان (معاون سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران) و یک نفر دیگر (امیرمسعود برزین)، اطلاعیه مُفصّل آن گروه را به‌نوبت قرائت کردند. گویا از رادیو و تلویزیون اتریش، عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو اوپک هم بارها پخش کرده بودند.
...
بنا بر توافق برونو کرایسکی با مهاجمان، صبح روز دوشنبه ۲۲ دسامبر، مهاجمان، ۴۲ گروگان شامل وزرا و منشی‌ها و مترجمین آنها را از سایرین جدا کرده و سوار بر اتوبوس به فرودگاه بردند. سایر گروگانها آزاد شدند.هواپیمای حامل گروگان‌گیران و گروگانها از فرودگاه وین به کشور الجزایر رفت. در آنجا، وزرای نفت اکوادور، گابن، اندونزی، نیجریه و ونزوئلا و هیئت همراهشان توسط کارلوس آزاد شدند و یکی از مهاجمان نیز (هانس یوآخیم کلاین) که به شدت زخمی شده بود به بیمارستان منتقل شد. وزیر نفت الجزایر گرچه آزاد شد اما به نشانه همبستگی با همکاران خود به هواپیما بازگشت.
پس از پنج ساعت توقف در فرودگاه دارالبیضاء (واقع در الجزایر)، هواپیما به سمت شهر طرابلس در لیبی حرکت کرد. لیبی ابتدا به هواپیما اجازه فرود نداد اما سرانجام با تهدید کارلوس به کشتن وزیر نفت لیبی، راضی به این کار شد. در لیبی نیز، دو نفر از اعضای هیئت نمایندگی سعودی و یک نفر از اعضای هر کدام از هیئت‌های نمایندگی ایران، امارات متحده عربی، و قطر، همچنین وزرای نفت الجزایر و لیبی آزاد شدند.
کارلوس و دوستانش در لیبی خواسته بودند یک هواپیما آنان را به عراق ببرد. آنان تا نیمه‌های شب منتظر برای پرواز به سمت عراق بودند اما هواپیما در اختیار آنان قرار نگرفت و کارلوس به خلبان دستور داد بار دیگر به سوی الجزایر پرواز کند اما در میان راه تغییر عقیده داد و تصمیم گرفت به تونس برود، تونسی‌ها به هواپیما اجازه فرود ندادند و آنها دوباره به الجزایر بازگشتند. مهاجمان با هم صحبت کرده و تصمیم داشتند زکی یمانی و جمشید آموزگار را به قتل برسانند. الجزایری‌ها که با استفاده از شنود از تصمیم آنها آگاه شده بودند، به کارلوس هشدار دادند که اگر قتلی صورت گیرد، هیچ‌یک از مهاجمان را زنده نخواهند گذاشت. رادیو می‌گفت الجزایری‌ها بخصوص روی زکی یمانی تأکید داشتند و اینکه بهیچ وجه نباید کسی کشته شود. اخبار حاکی از این بود که مهاجمان بسیار خسته و عصبانی بودند. در مراحل بعد، بقیه گروگانها آزاد و گروگان‌گیران به دولت الجزایر پناهده شدند. کارلوس اما مخفی شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سال ۱۹۹۴، مأموران امنیتی فرانسه، کارلوس را در تونس دستگیر و به پاریس منتقل کردند و بعداً به جرم قتل دو پلیس فرانسوی به حبس ابد محکوم شد. او بازمانده دورانی بود که عملیات مسلحانه با جنبش‌های چریکی چپ‌گرا گره خورده بود.
...
کارلوس به خبرنگاران گفت: «من یک انقلابی هستم و تا پایان عمر خود یک انقلابی خواهم ماند، و هر تلاشی که کردم برای خودم نبود بلکه برای نجات مردم تحت ستم و علیه زورگویان و استثمارگران و به منظور تضعیف آنها بوده‌است… مبارزه من با هدف خدمت به محرومان صورت می‌گرفت، بنابراین یک زندانی سیاسی هستم… من عاشق انقلاب برای تأمین سعادت مردم و شیفته تأمین عدالت برای مردم تحت ستم هستم. درواقع من برای عقیده‌ام محاکمه می‌شوم.»
پانویس
کشورهای صادرکنندهٔ نفت به اختصار اوپک نامیده شد
(Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اینجا و آنجا (در بی‌بی‌سی و ویکی هم) با استناد به ادعاهای «انیس نقاش» وی را در شمار کسانیکه به اجلاس اوپک حمله کردند، دانسته‌اند و اینکه به قول وی، «کارلوس» مسلمان شده‌است و...
برای من ادعاهای انیس نقاش، مستند و اثبات‌پذیر نیست. همچنین اینکه هدف اصلی مهاجمین صرفاً باجگیری و پول بوده‌است. شایع شده بود که کارلوس میلیون‌ها دلار بابت رها کردن گروگانها دریافت داشته و خودش هم اذعان کرده‌است. یکی از آن ۶ نفر که همراه وی بوه، «هانس یوآخیم کلاین» که بعدها روی گذشته خود خط کشید و از کارلوس و دوستانش جدا شد تصریح کرده، برخلاف نوشته برخي از روزنامه‌ها مسأله پول در ميان نبود. ما قبل از هر چیز، آرمانخواه بودیم و از زندگی و بالاتر از همه، از جان خود گذشتیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منابع
"OPEC raid 1975". Wien-Vienna.com. Archived from the original on January 26, 2012. Retrieved February 15, 2012.
On 21 December 1975 just before 12 o’clock a six-member terror squad storms the conference of the oil-exporting countries (OPEC) in Vienna. During a gunfight, an Austrian detective, an Iraqi security officer and the Libyan delegate Jusuf al-Azmarly are killed. A man later identified as the terrorist Hans-Joachim Klein gets wounded. The terrorists, under the leadership of Ilich Ramirez Sanchez alias “Carlos” (pictured left), take about 70 hostages, among whom are eleven oil-ministers from OPEC countries, and enforce the reading of an anti-Israeli statement on the radio...
Weiss, Ingrid, Face to Face with Terror: From the Vienna OPEC Attack to the Terrorism of Today
Der Überfall auf die OPEC 1975
Follain, John,Jackal: The Complete Story of the Legendary Terrorist, Carlos the Jackal
vidéo, Les années Carlos - après la prise d'otage
Hans-Joachim Klein: My Life as a Terrorist
SYND 21 12 75: TERRORIST ATTACK ON OPEC MEETING IN VIENNA
TERRORISTS RAID OPEC OIL PARLEY IN VIENNA, KILL 3
Carlos: Portrait of a Terrorist by Colin Smith. Sphere Books, 1976.
Jackal: The Complete Story of the Legendary Terrorist Carlos the Jackal by John Follain
مقال كارلوس واختطاف وزراء النفط، وأمور أخرى
موقع إليتش راميرز الموقع شبه الرسمي عن كارلوس.
مقابلة صحيفة الرواد مع كارولس
ديسمبر سنة 1975 حدثت في هذه السنة أحد أجرأ العمليات التي قام بها كارلوس، قام كارلوس بجمع فرقة من المقاتلين والذهاب لفيينا قاموا باختطاف وزراء النفط المجتمعين باجتماع الأوبك وتم الدخول للمقر أثناء انعقاد الاجتماع وتم الهجوم برشاشات إم-16 وسكوربيون والمتفجرات البلاستيكية وتم اختطاف الوزراء بعد قتل الحرس الشخصي وكل من أظهر المقاومة...
░▒▓ همه نوشته‌ها و ویدئوها در آدرس زیر است:
...
همنشین بهار
برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook